عفونت گوش در کودکان

عفونت گوش زماني بروز مي‌كند كه مايع موجود در منطقه پشت پرده گوش افزايش يافته و عفوني شود.
براي مطلع شدن از عفونت گوش در كودكان پيش‌دبستاني بايد دانست كه ممكن است كودك در اين حالت گوش درد خود را ابراز كند، گوشش را بكشد و يا آن را بگيرد و حتي نق بزند.
آمارها نشان مي‌دهد كه عفونت‌هاي گوش بعد از سرماخوردگي دومين بيماري رايج در كودكان است . در واقع سه چهارم كودكان در سه سالگي مبتلا به اين بيماري مي‌شوند.
عامل عفونت گوش معمولا باكتري است، اما ويروس نيز ممكن است عامل آن باشد. عفونت گوش زماني بروز مي‌كند كه مايع موجود در پشت پرده گوش افزايش يافته و عفوني شود.
به طور معمول هر مايعي كه وارد اين منطقه مي‌شود به سرعت از شيپور استاش كه گوش مياني را به پشت بيني و گلو متصل مي‌كند خارج مي‌شود، اما اگر شيپور استاش در دوره سرماخوردگي، عفونت سينوس و حتي فصل حساسيت مسدود شود، مايع در گوش مياني جمع مي‌شود. مايع انباشته شده در گوش مياني محيط مناسبي براي پرورش ميكروب‌هايي مي‌شود كه در تاريكي، گرما و مكان‌هاي مرطوب رشد مي‌كنند. با زياد شدن عفونت، داخل و پشت پرده گوش ملتهب و در نتيجه درد آن بيشتر مي‌شود. زماني كه بدن سعي مي‌كند با عفونت مقابله كند ممكن است كودك تب كند.
اين وضعيت ايمني يعني التهاب گوش مياني كه با تجميع مايع، درد، قرمزي پرده گوش و گاهي تب همراه است در اصطلاح پزشكي، التهاب حاد گوش مياني(AOM )ناميده مي‌شود.
تحقيقات نشان مي‌دهد كه كودكان و نوزادان بيشتر مستعد عفونت‌هاي گوش هستند چرا كه شيپور استاش آنها معمولا حدود يك دوم اينچ كوتاهتر و افقي است. با رسيدن به سن بلوغ، طول لوله‌ها سه برابر و عمومي‌تر مي‌شود و به همين دليل مايع به راحتي خارج مي‌شود.
متخصصان توصيه مي‌كنند كه با مشاهده اولين نشانه عفوني شدن گوش، كودك را نزد پزشك ببريد تا گوش او را با ابزاري كه اتوسكوپ ناميده مي‌شود،‌ معاينه كند.
پرده گوش عفوني شده، قرمز، برآمده و احتمالا در حال خشك شدن است.
ممكن است پزشك بخواهد بررسي كند كه پرده گوش در واكنش به وسيله‌اي كه اتوسكوپ بادي نام دارد، جا‌به‌جا شده و صداي ضعيف باد در گوش ايجاد مي‌شود.
اگر پرده گوش حركت نكند علت آن است كه مايع در گوش مياني جمع شده و احتمالا عفوني شده است.

علايم عفونت: در ادامه مطلب

متخصصان مي‌گويند‌ اگر كودك شما به تازگي سرماخورده يا عفونت سينوسي پيدا كرده باشد‌ نيز سرنخ ديگري براي عفونت گوش است. اين بيماري مي‌تواند با تب همراه باشد و گاهي نيز علايمي در اين بيماري بروز مي‌كند ، مثلا كاهش اشتها . عفونت گوش، جويدن و بلع غذا را براي كودك دردناك مي‌كند. برهم خوردن عادات خواب و دراز كشيدن ممكن است درد گوش عفوني شده را بيشتر كند و خواب كودك را برهم بزند.
ويروس عامل عفونت گوش حتي ممكن است بر دستگاه گوارش نيز تاثير بگذارد.
ترشح مايع زرد يا مايل به سفيد از گوش نيز از علايم عفونت است. اين وضعيت براي بيشتر كودكان اتفاق نمي‌افتد، اما نشانه‌اي است از ايجاد سوراخ كوچكي در پرده گوش كه چرك داراي عفونت باكتريايي از آن ترشح مي‌شود، بدتر از همه آن است كه اين وضعيت با رفع عفونت به حال خود رها مي‌شود.
همچنين ممكن است متوجه بوي بدي از گوش شويد،دشواري در شنيدن صداهاي آرام و نداشتن تعادل هم از علايم عفونت گوش است.
گوش به حفظ تعادل كمك مي‌كند، بنابراين شايد متوجه شويد كه كودكتان از حالت معمولي نامتعادل‌تر است.

درمان
شيوه درمان عفونت‌هاي گوش به نشانه‌هاي بيماري بستگي دارد. چنانچه در كودكان 2 تا 12 ساله نشانه‌هاي بيماري شديد باشد و پزشك با اطمينان التهاب حاد گوش مياني را تشخيص دهد، به كودك آنتي‌بيوتيك داده مي‌شود.
پژوهشگران مي‌گويند اگر نشانه‌هاي جدي وجود نداشته باشد يا پزشك مطمئن نباشد، احتمالا پيشنهاد مي‌كند كه كودك ظرف 48 تا 72 ساعت تحت نظر قرار بگيرد تا مشخص شود كه حال او بدون آنتي‌بيوتيك بهتر مي‌شود يا نه .
لازم به ذكر است كه 80 درصد كودكان مبتلا به عفونت حاد گوش مياني، بدون آنتي‌بيوتيك بهبود مي‌يابند.
بايد به خاطر داشت كه آنتي‌بيوتيك درد كودك را تا 24 ساعت اول تسكين نمي‌دهد و در واقع تاثير كمي براي درد دارد. داروي موثر براي درد مقدار مناسب استامينوفن يا ايبوپروفن است. هرگز به كودك آسپرين ندهيد، زيرا او را مستعد ابتلا به سندرم ري مي‌كند كه بيماري نادر و كشنده‌اي است.
براي تسكين كودك مي‌توان از كمپرس آب گرم روي گوش يا ريختن قطره گوش استفاده كرد. در مورد قطره گوش مناسب با پزشك مشورت كنيد. بلند كردن سر كودك در حالي كه دراز كشيده نيز موثر است. چه كودك را با آنتي‌بيوتيك درمان كنيد و چه نكنيد چنانچه پس از چند روز بهتر نشد، يعني تب يا هر نشانه ديگر شروع بيماري قطع نشد، يا حتي حال كودك بدتر شد، با پزشك معالج وي تماس بگيريد. شايد او بخواهد آنتي‌بيوتيك را عوض كند و دوره جديدي از آنتي‌بيوتيك ديگري را شروع و منتظر واكنش جديدي از كودك باشد.
در زمينه پيشگيري از عفونت‌هاي گوش بايد گفت، اين عفونت‌ها مسري نيستند اما عفونت‌هاي تنفسي كه اغلب قبل از آن اتفاق مي‌افتد و با عفونت گوش همراه است، مسري است. براي كاهش پخش ميكروب‌ها دست‌ها را هميشه بعد از توالت و قبل از خوردن يا آماده كردن غذا بشوييد و اين را به كودك نيز بياموزيد.
اگر كودك به طور مكرر دچار عفونت گوش مي‌شود، بخصوص پس از ابتلا به آنفلوآنزا، درباره زدن واكسن ساليانه آنفلوآنزا با پزشك او مشورت كنيد. البته اين واكسن براي تمام كودكان توصيه نمي‌شود. كودك را از دود سيگار دور نگه داريد. دود سيگار خطر عفونت گوش را افزايش مي‌دهد. در حقيقت اگر كودك به طور مرتب در معرض دود سيگار باشد، بيشتر در معرض ابتلا به عفونت گوش قرار مي‌گيرد. نگذاريد كسي در خانه شما سيگار بكشد و كودك خود را از محيط‌هاي دود سيگار دور نگه داريد.
در بررسي اين نكته كه آيا عفونت‌هاي گوش هميشه جدي هستند بايد گفت كه ممكن است اين عفونت‌ها جدي باشند. عفونت جدي يا درمان نشده ممكن است باعث پاره شدن پرده گوش كودك بشود. معمولا پارگي اتفاق نمي‌افتد و عمدتا به سرعت بهبود مي‌يابد. اما بهتر است از تكميل شدن درمان پزشك و پاكسازي عفونت و بهبودي پرده گوش كودك مطمئن شويد. گاهي عفونت‌هاي مكرر گوش به ناشنوايي منتهي مي‌شود. در موارد معدود، ‌عفونت درمان نشده گوش ممكن است به عفونت استخوان پشت گوش و التهاب استخوان ماستوئيد يا مننژيت منجر شود. از اين رو متخصصان تاكيد مي‌كنند كه عفونت‌هاي گوش كودك خود را جدي بگيريد و خانواده‌هاي ديگر را از نكات آموزشي مربوط به عفونت‌هاي گوش كه در مراكز بهداشتي و ديگر مكان‌ها مطرح مي‌شود، مطلع سازيد.

روزنامه جام جم